درآمدی بر بتن سبک مسلح و مرکب ارتجاعی

بتــن سبــک مسلــح و مرکــب ارتجاعی با تغییـــرات غیر خطـــی کرنش در ارتفـاع تیـــر در طی خمش، و مــدول فنریـت و قابلیت کرنش پذیری بـالا در خمـــش نوعــی بتـن سبک مسلــحِ فیبــروالاستیک با ساختــار شبکــه‏ای می‏باشد.
در این سیستم مرکب، بنا به بافت منسجم و نظام شبکه‏ای موجود و نوع و تناسب رفتار اجزاء به کار رفته در تعامل با یکدیگر، امکان توزیع گسترده و مناسب‏تر کرنش‏ها و تنش‏ها (همراه با جذب و مهار نسبی آنها) فراهم آمده، ظرفیت‏های ذخیره و جذب انرژی زیاد بوده، و کرنش پذیریِ بالا (به ویژه در محدوده ارتجاعی) هم به سهم خود امکان بهره‏گیری از توان‏ مجموعه‏ تسلیحات در کشش را بهتر میسر ساخته است. بدین ترتیب، ضمن تاُمین ذخیره مقاومت و شکل پذیری (Ductility) مورد نظر دست‏یابی به قابلیت‏های بالای باربری (به خصوص در خمش و از جمله در مورد بارهای دینامیک و ضربه‏ای) در عین دارا بودن ابعاد و وزن پائین و نیز نرم و منتشر بودن الگوی شکست به خوبی امکان‏پذیر گشته است.
چنان که گفته شد در این سیستم در جریان خمش، تغییرات کرنش در ارتفاع تیر خطی نیست. این ویژگی همچنین می‏تواند متضمن توزیع بهتر تنش‏های داخلی و کاهش تمرکز نسبی آنها (چون تنش‏های فشاری) در مناطقی خاص از مقطع و افزایش ظرفیت کلی جذب و مهار و تحمل تنش‏ها و قابلیت کرنش پذیری ... در طی خمش باشد.
از جمله خصوصیات بتن کرنش پذیر به کار رفته در این سیستم نیز می‏توان به نسبت‏های مناسب مدول‏های الاستیسیته, و مقاومت‏های کششی و برشی به مقاومت فشاری و نیز مقاومت در حد رفتار ارتجاعی ... به مقاومت نهائی- بالا بودن طاقت شکست و ضـرایب بلوک تنـش و ، کرنش متناظر با قله مقاومت و به ویژه، کرنش متناظــر با گسیختــگی و وقوع نوعــی الگوی له شدگی به جای خرد شدگی معمول و گسترش یابنده (در بارگذاری‏های فشاری بیش از حد آستانه اشاره نمود. مجموعه اینها با در نظر داشتن نقش چندگانه ساختار شبکه‏ای مزبور در بافت منسجم موجود، عامل نیل به ویژگی‏های پیش‏گفته محسوب می‏گردند. (گفتنی است که در این سیستم حتی شکست از نوع موسوم به فشاری اولیه در برخی بارگذاری‏های محوری هم باز الگویی نرم و تدریجی داشته است (
ضمنا چنان که می‏دانیم برخی از مشکلات رایج و بعضا، راه‏بردی فرا راه کاربرد بتن‏های سبک مسلحِ معمول عبارتند از: خطرِ ترد گشتن الگوی شکست، جمع شدگی زیاد و ناپایداری حجمی، درگیری نامناسب تسلیحات در بتن، پائین بودن مقاومت‏های مکانیکی از جمله، برش پانچ، کم بودن نسبت‏های مقاومت‏های برشی و کششی … و نیز مدول‏های الاستیسیته استاتیکی و دینامیکی به مقاومت فشاری، معضلات ناشی از افت و خزش و خستگی، مسائل مربوط به پایایی به خصوص در درازمدت و در برخی شرایط محیطی، موضوع انتقال نیروهای جانبی، برخی محدودیت‏های اجرای کارگاهی و ....
بدین سان در این فن‏آوری نو و با توجه به امکان کاربرد مقتضیِ برخی عناصر همراه سعی در حل توأمان بخش مهمی از مشکلات مزبور در چارچوب سیستمی واحد و یکپارچه با مدول فنریت و مقاومت ویژه شایان توجه در خمش قیمت مناسب تمام شده و دارای موارد کاربری متعدد گشته است.

• منبع مجله راه و ساختمان شماره 17

 

سد سه دره (Three Gorges Dam)

 

آبگیری این سد که بزرگترین سد کنونی جهان است اخیراً آغاز شده است. هرچند شنیدن نام چین به عنوان محل احداث این سد به دلیل پهناور بودن و داشتن بیشترین جمعیت جهان چندان تعجب‌آور نیست، اما بررسی مقایسه‌ای بعضی از مشخصات این سد و نیروگاهش با آنچه که درخصوص سایر سدها و نیروگاه‌‌ها شنیده‌ایم و همچنین دقت در بعضی از اطلاعات جانبی مربوط به چین واقعاً باعث شگفتی می‌شود.

 کشور چین با جمعیت 2/1 میلیارد نفر و با 32 ایالت خودمختار و 6/9 میلیون کیلومتر مربع مساحت به قدری پهناور است که برای اداره آن باید به اتکای نیروهای انسانی کارآمد دست به کارهای بزرگ زد. چین در حال حاضر 25 هزار مهندس ارشد و کارشناس در زمینه برنامه‌ریزی آب برای سدها و نیروگاه‌های آبی دارد و 270 هزار نفر در 16 دفتر و محل ساخت این نیروگاه‌ها مشغول به کار هستند. حجم بارش سالانه چین در حدود 6000 میلیارد مترمکعب (حدود 15 برابر ایران است) و در شرایطی که در این کشور در سال 1950 فقط 8 سد کوچک (با ارتفاع کمتر از 15 متر) و 5 سد بزرگ مرتفع‌تر از 15 متر) وجود داشت. طی یک دوره 50 ساله و در شرایط محاصره فنی از سوی کشورهای صاحب تجربه، بیش از 90000 در سد از انواع مختلف ساخته شده که 23000 مورد آن جزو سدهای بزرگ با ارتفاع بیشتر از 15 متر (بیش از 50 درصد سدهای بزرگ جهان) است و 380 سد آن با حجم مخزن بیش از 100 میلیون مترمکعب جزو سدهای خیلی بزرگ محسوب می‌شوند.

            رودخانه یانگ تسه (Yangtze river) که سد سه دره بر روی آن ساخته می‌شود، با 6300 کیلومتر طول (حدود 3 برابر فاصله ارومیه تا زاهدان) و حجم آورد سالانه 950 میلیارد مترمکعب (حدود 7 برابر کل آورد همه رودخانه‌های ایران که 135 میلیارد مترمکعب در سال است)، یکی از بزرگترین رودخانه‌های جهان است که به لحاظ سیل‌های مخرب در رتبه اول جهان قرار می‌گیرد. برای مثال سیل سال 1998 این رودخانه به کشته شدن بیش از 3000 نفر، آواره شدن 8/13 میلیون نفر، تخریب میلیون‌ها مسکن و از بین رفتن 8/4 میلیون هکتار از زمین‌های کشاورزی منجر شد.

            عملیات احداث سد سه دره با چهار هدف اصلی : 1- ذخیره سازی آب کشاورزی، 2- کنترل سیلاب، 3- تولید برق و 4- گسترش کشتیرانی و حمل و نقل آبی و با هدف جانبی جهانگردی و جلب توریست از سال 1992 آغاز شد و ساخت آن به قدری مهم بود که به سرعت به عنوان سمبل توسعه چین مورد توجه قرار گرفت.

            حجم ذخیره سازی این سد 3/39 میلیارد مترمکعب (حدود 200 برابر مخزن سد کرج و بیشتر از حجم ذخیره آب تمام سدهای موجود در ایران) می‌باشد که بزرگترین مخزن در بین سدهای جهان  خواهد بود. احداث این سد با هزینه 22 میلیارد دلار (حدود 25 برابر هزینه احداث سد کرخه بزرگترین سد ایران و معادل درآمد یک سال فروش نفت ایران) صورت گرفته که از این بین فقط حدود 5 میلیارد دلار برای جابه‌جایی محل زندگی و تملیک اراضی بیش از یک میلیون نفر از ساکنین اطراف سد که محل سکونت آنها در دریاچه سد فرو می‌رود، هزینه شده است.

            در زمینه تولید برق، رکورد شکنی این سد قابل توجه است. نیروگاه‌های این سد دارای ظرفیت 18200 مگاوات هستند (ظرفیت کلی تولید برق انواع نیروگاه‌های ساخته شده فعلی در ایران 30000 مگاوات، برق تولیدی کل سدها 4000 مگاوات و بیشترین ظرفیت یک نیروگاه برق آبی در کشور 2000 مگاوات است. این نیروگاه با تولید متوسط سالانه حدود 85 میلیارد کیلووات ساعت، نیاز بخش زیادی از مرکز و شرق چین به انرژی الکتریکی را تأمین خواهد کرد و به این طریق از آلودگی ناشی از سوختن حدود 45 میلیون تن زغال سنگ جلوگیری به عمل خواهد آورد. در ضمن امکان افزایش ظرفیت این نیروگاه تا 22400 مگاوات برای طرح‌های توسعه در آینده پیش‌بینی شده است.

            با آبگیری کامل این سد، دریاچه‌ای به طول 660 کیلومتر (بیش از 15 برابر فاصله تهران – کرج) و عرض حداقل یک کیلومتر در انتهای دریاچه ایجاد می‌شود که باعث توسعه خط حمل و نقل آبی و کشتیرانی و افزایش ظرفیت حمل بار در رودخانه یانگ‌تسه از 10 میلیون تن به 50 میلیون تن خواهد شد. برای توجیه‌پذیری احداث این سد به رونق پرورش ماهی و همچنین زمینه‌های جهانگردی نیز توجه ویژه‌ای مبذول شده است، به نحوی که طی سال‌های اخیر دیدن محل احداث سد سه‌دره به یکی از برنامه‌های ثابت تورهای مسافرتی کشور چین تبدیل شده و جالب اینکه در شرایطی که هنوز احداث سد به انتها نرسیده است، از هر جهانگرد برای تهیه بلیط ورودی 70 یوان معادل 7 هزار تومان دریافت می‌شود.

            احداث سد سه ‌دره که به علت واقع شدن در محدوده سه‌دره نزدیک به هم، به این اسم نامگذاری شده، دارای سه بخش اصلی «بدنه سد»، «سرریز» و «سیستم انتقال و بالابری کشتی‌ها» است و 17 سال به طول می‌انجامد که هم‌اینک 10 سال آن سپری شده است. این سد از نوع بتنی وزنی با طول تاج 2310 و ارتفاع 185 متر می‌باشد و سازه سرریز آن که در بخش میانی واقع شده دارای 483 متر طول با 23 خروجی در کف و 22 دریچه فوقانی است و توان عبور دادن دبی معادل 102500 مترمکعب در ثانیه را داراست. نیروگاه این سد در مرحله نخست شامل 26 واحد 700 مگاواتی می‌باشد که 14 واحد آن به صورت فضای باز در ساحل چپ و 12 واحد آن به صورت زیرزمینی در ساحل راست در دست ساخت است. برای طرح توسعه نیروگاهی این سد نیز احداث 6 واحد 700 مگاواتی دیگر به صورت زیرزمینی در ساحل راست پیش‌بینی شده که فعلاً فقط سازه آبگیر آن ساخته می‌شود.

            دوره احداث این سد به سه فاز اجرایی تقسیم شده است که در فاز اول که از سال 1992 تا 1997 به طول انجامید فرازبند، کالورت انحراف آب، مراحل نخست تأسیسات بالابری کشتی‌ها و راه‌های دسترسی گوناگون تکمیل شدند. در فاز دوم، ساخت بدنه اصلی سد، نیروگاه‌ها، سرریز و تکمیل تأسیسات بالابر کشتی‌ها در حد فاصل سالهای 1997 تا 2003 برنامه‌ریزی شد که با تکمیل بخش عمده‌ای از آن عملیات آبگیری در اول ژوئن 2003 آغاز شد. نکته جالب این که فقط با سپری شدن 12 روز، آبی به حجم 4/12 میلیارد مترمکعب با ارتفاع 135 متر در دریاچه این سد ذخیره شد. این حجم آب، امکان شروع عملیات کشتیرانی مورد نظر را فراهم کرده و تراز آن برای شروع به کار نیروگاه‌های تکمیل شده کافی می‌باشد. بر این اساس 2 واحد 700 مگاواتی جناح چپ تا سه سال آینده و کل نیروگاه‌ها تا سال 2009 که عملاً انتهای فاز سوم دوره اجرا و تاریخ پایان عملیات احداث این سد است، کار خود را شروع خواهند کرد. هم‌اکنون در ساخت این سد 20 هزار نفر کارگر، 350 نفر مهندس و 9 شرکت برنامه‌ریزی و طراحی مشغول به فعالیت هستند. مسلماً احداث چنین سد بزرگ و بی‌نظیری در همه سطوح مدیریت، طراحی و اجرا حاوی نکات آموزنده و فراوانی است که می‌تواند مورد تحقیق و توجه فنی متخصصین مربوطه قرار گیرد.

  www.bastam.blogsky.com                                                        

قالببندی

قالب‌بندي :

در ساختمانها و ابنيه بتني قالبها، كه در حقيقت ظروف موقتي با شكل و فرم مورد نظر براي نگهداري ميل‌گردها (آرماتور) و بتن خيس تازه هستند، نقش مهمي به عهده دارند. قالب‌بندي قسمت عمده‌اي از مخارج ساخت و اجراي اسكلت‌هاي بتني و اجزاي بتني ساختمان را به خود اختصاص مي‌دهد. هزينه مصالح، ساخت و اجراي قالبهاي بتني بستگي به شكل قالب و دشواري ساخت آن و نوع مصالح مصرفي دارد. در پاره‌اي از موارد ممكن است قالب‌بندي تا بيش از 75 درصد هزينة يك عضو بتني را به خود اختصاص دهد.

يك قالب، در عين حال كه بايد داراي فرم مورد نظر بوده و از نظر اقتصادي قابل قبول باشد، بايد استحكام و ايمني كافي داشته باشد.

طرح قالبهاي بتن كه براي استحكام كافي براي نگهداري بتن داشته و در اثر فشارهاي وارده مقاوم باشد و در موقع بتن‌ريزي، از فرم اصلي خارج نشده و به اصطلاح شكم ندهد مسئله‌ايست سازه‌اي. اين مسئله، جز در مواردي كه از قالبهاي پيش‌ساخته با مشخصات معين استفاده شود، در رابطه با طرح قالبهاي ديوار، ستون و يا تاوه‌ها كه از صفحات و يا تخته‌هاي چوبي ساخته مي‌شوند. صادق است پس از طرح و محاسبه بارهاي وارده، هر يك از قسمتهاي اصلي قالب را ممكن است به عنوان يك تير تحليل نموده و حداكثر ممان و برش و خمشي كه ممكن است وجود داشته و پيش آيد محاسبه نمود. سپس با محاسبه بارهاي كششي و فشارهاي وارد بر قطعات تقويتي عمودي و تيرهاي نگه‌دارنده خارجي اندازه‌هاي لازم آنها را محاسبه مي‌نمايند.

براي آنكه يك قالب از نظر اقتصادي با صرفه بوده و هزينه‌هاي مصرفي براي ساخت آن به حداقل برسد بايد به نكات زير توجه نمود:

1ـ مخارج تهيه مصالح و ساخت قالب متناسب با نيازهاي مورد مصرف آن باشد.

2ـ مصالح مصرفي براي ساخت قالب با دقت كافي انتخاب و تهيه شود به نحوي كه بين دفعات استفاده از قالب و تداوم فعاليتهاي كارگاه از نظر اقتصادي تعادل برقرار باشد. به عبارت ديگر هرچقدر امكان تعداد دفعات بيشتر استفاده از قالب وجود داشته باشد به همان ميزان در استحكام آن و انتخاب نوع مصالح مرغوب بايد توجه بيشتري مبذول داشت.

3ـ انتخاب روش ساخت و مصالح مناسب و در صورت لزوم پوشش مناسب سطوح داخلي قالب، به نحوي كه امكان دستيابي به نتايج مورد نظر مستقيماً ميسر باشد. ترميم بتن و يا تغيير و اصلاح فرم مورد نظر طرح شده قبلي پس از گرفتن بتن و باز كردن قالبها هم بسيار دشوار و حتي در صورتي كه امكان داشته باشد، به مراتب از پيش‌بينيهاي لازم اوليه گرانتر تمام مي‌شود.

4‍ـ روش مناسب و وسايل كافي براي حمل، بلند كردن و سوار نمودن قالبها در محل كار انتخاب و پيش‌بيني شده باشد.

5ـ انواع مصالحي كه ممكن است به كار برده شوند، نظير قالبهاي فلزي و يا چوبي بايد مورد توجه و بررسي قرار گيرند و هر كدام كه برحسب مورد مناسب‌تر تشخيص داده شد انتخاب شود. قالبهاي چوبي معمولاً سبك‌تر و لذا امكان ساخت قطعات بزرگتر و استفاده از آنها بيشتر از قالبهاي فلزي نظيرشان است. در عوض قالبهاي فلزي را به دفعات بيشتر از قالبهاي چوبي مي‌توان مصرف نمود.

6ـ طراحي قالب بايد به نحوي انجام شود كه در چهارچوب خواسته‌هاي معماري و سازه‌اي بتوان به تعداد دفعات هر چه بيشتر مصرف كرد و تطبيق و تنظيم آن براي كارهاي بعدي تكراري سهل و راحت باشد. تعادل موارد فوق بايد طوري باشد كه قبل از شروع قالب‌بندي امكان محاسبه مخارج آن مقدور بوده و از نظر اقتصادي به صرفه و توجيه‌پذير باشد.

در زير طرز قالب‌بندي اجزاء مختلف ساختمانهاي بتني شرح داده شده است.

قالب‌بندي ديوارهاي بتني :

الف) روش معمولي :

دو نمونه از قالب‌بندي ديوارهاي بتني به طريق معمولي وجود دارد. قسمت اصلي قالب (سطوحي كه مستقيماً با بتن در تماس است) از صفحات چوبي و يا از تخته‌هاي چوبي ساخته مي‌شود. براي استحكام قالب و جلوگيري از باز شدن آن هنگام بتن‌ريزي و حفظ فاصلة بين دو ديواره قالب بست‌هاي مخصوصي را به كار مي‌برند. براي نصب بستها يا دو عدد چهارتراش، كه به فاصله معيني از هم به صورت افقي قرار مي‌گيرند و يا يك چهارتراش به كار مي‌برند. در حالت اخير بايد براي عبور ميله‌هاي بستها چهارتراش‌ها را در محلهاي لازم سوراخ كرد.

براي جلوگيري از فشار بتن روي مجموعه قالب در هنگام بتن‌ريزي، و همچنين پايداري قالب، تيرهاي چوبي كه به آنها دستك گفته مي‌شود و يك سر آن بر روي زمين محكم شده و سر ديگر آن را به قالب محكم كرده‌اند، به كار مي‌برند. پاره‌اي از انواع مختلف بستها وجود دارند. بستها ممكن است همراه با صفحه فلزي نيرو پخش‌كن، نظير واشر باشند به طوري كه بتوان فاصلة دو ديواره قالب را تا موقع بتن‌ريزي به اندازه لازم حفظ كرد. به طور كلي بستها ممكن است شامل يك ميله ساده‌اي كه دو سر آن و يا گاهي فقط يك سر آن، پيچ شده است باشد كه در اين صورت يا ميله را پس از بتن‌ريزي در بتن گذاشته و پس از باز كردن قالب قسمتهاي اضافي كه بيرون مانده است را قطع مي‌كنند و يا پس از گرفتن بتن و قبل از سخت شدن آن را بيرون مي‌كشند و يا به صورت دو پوسته‌اي است كه امكان جدا كردن ميله از داخل پوسته وجود دارد.

در قالب‌بندي گوشه‌ها و پايه‌ها بايد دقت كافي مبذول داشت و با پشت‌بندهاي اضافي آنها را تقويت كرد.

ب) روش بالارو :

از جمله محسنات اين روش قالب‌بندي كه براي ديوارهاي نسبتاً بلند استفاده مي‌شود تعداد دفعات بيشتر استفاده از قالب و سرعت عمل بيشتر آن است. در اولين دفعه استفاده از قالب دو ديواره قالب با تكيه به پاخور بتني (رامكا) به صورت معكوس قرار مي‌گيرد. پس از ريختن بتن و سخت شدن آن، قسمتهاي داخلي قالب را تا حد نهايي بتن ريخته شده بالا مي‌برند و پس از محكم كردن آن قسمت دوم ديوار را بتن ريزي مي‌كنند. پس از سخت شدن بتن، قالب را باز كرده و نظير دفعه اول عمل مي‌كنند. عمل قالب‌بندي و بتن‌ريزي را به همين ترتيب تا انتهاي كار و اتمام بتن‌ريزي ديوار ادامه مي‌دهند.

 ج) روش لغزنده :

در اين روش قالب را به صورت پيوسته و پس از هر مرتبه بتن‌ريزي به كمك جكهاي هيدروليكي و در حالي كه دو جداره قالب به بتن ريخته شده قبلي چسبيده است به سمت بالا مي‌كشند. اين روش براي ساختن سازه‌هايي نظير منابع آب، هسته مركزي ساختمانهاي چند طبقه و يا سيلوها روش مناسبي است.

از آنجايي كه روش لغزنده به صورت پيوسته انجام مي‌شود براي استفاده هر چه بهتر و اقتصادي‌تر از قالب و جلوگيري از وقفه كار نياز به برنامه‌ريزي دقيق و آماده كردن وسايل و امكانات لازم نظير، تعيين ساعات كار كارگران در مراحل مختلف، فراهم كردن نور مصنوعي كافي براي كار در شب و تهيه و حمل و ريختن به موقع بتن دارد.

فرم معماري و طرح سازه‌اي كه قرار است با استفاده از قالبهاي لغزنده بتن‌ريزي كرد بايد مناسب براي اين سيستم قالب‌بندي باشد. معمولاً نكته اصلي در اين مورد يكنواختي ضخامت ديوار با حداقل حفره‌ها و سوراخ در بدنه آن با ارتفاعي حداقل برابر 20 متر است.

قسمتهاي اصلي يك قالب لغزنده عبارتند از:

ديواره‌هاي قالب :

ديواره‌هاي قالب بايد به اندازه كافي محكم و مقاوم باشند. جنس اين ديواره‌ها ممكن است چوبي و يا فلزي باشند. قالبهاي فلزي به مراتب سنگين‌تر از قالبهاي چوبي‌اند ولي در عوض استحكام بيشتري داشته و تعداد دفعات استفاده از آنها بيشتر است. تعميرات و يا تغييرات احتمالي قالبهاي فلزي نيز نسبت به قالبهاي چوبي دشوارتر است در عوض تميز كردن آنها آسانتر و نماي بتن پس از باز كردن قالب صاف‌تر است.

طوقه‌ها :

اين طوقه‌ها براي نگهداري سكوي كار و انتقال آن و همچنين نگهداري و تحمل وزن قالب و كابل جك در نظر گرفته مي‌شوند. طوقه‌ها معمولاً فلزي و به صورت پروفيلهايي مناسب طرح و در نظر گرفته مي‌شوند.

سكوي كار :

معمولاً سه سطح كار در نظر مي‌گيرند. يكي كه بالاتر از طوقه‌ها و در ارتفاعي در حدود دو متر و بالاتر از انتهاي ديوار قرار گرفته و براي استفاده از بستهاي فلزي ثابت‌كننده به كار مي‌روند. ديگري سكويي است كه در بالاي كف و هم‌تراز بالاي قالب قرار مي‌گيرد و براي قرار دادن ظرف بتن و انبار كردن مصالح و وسايل تراز كردن و همچنين وسايل كنترل جك مورد استفاده قرار مي‌گيرد و بالاخره سومين سكو به صورت چوب‌بست آويزان و يا يكسره كه معمولاً در دو طرف ديوار قرار گرفته و براي دسترسي به نماي قسمتي از ديوار، كه به تازگي قالب آن را باز كرده و ترميم احتمالي آن، مورد استفاده قرار مي‌گيرد.

جكهاي هيدروليكي :

جكهاي هيدروليكي مورد استفاده معمولاً با ظرفيت خود، نظير جكهاي سه تني و يا شش تني مشخص مي‌شوند.

قالب‌بندي ستونها  :

ديواره‌هاي قالب ستونها نظير قالب ديوار است. پشت‌بندها معمولاً از چهارتراشهايي با مقطع مربع و به اندازه لزوم و به فواصل معين و مساوي هم ساخته شده و به كمك بستهاي فلزي و گوه‌ها محكم مي‌شوند. با توجه به زيادي تعداد ستونها، به خصوص در ساختمانهاي بزرگ، قالب ستونها را مي‌توان به دفعات نسبتاً زيادي مورد استفاده قرار داد. به همين علت بايد در طراحي و ساخت آنها دقت كافي به كار بست تا ضمن استحكام كافي، باز و بسته كردن آنها ساده و عملي باشد.

قالب ستونهاي گرد به صورت لوله‌هايي با قطر مشخص و از جنس فايبرگلاسهاي مسلح شده و يا از اجناسي نظير آن ، كه ضمن استحكام كافي نسبتاً سبك باشد، انتخاب مي‌كنند. قالبهاي ستونهاي گرد را گاهي از چوب نيز مي‌سازند. در اين حالت عرض صفحات چوبي را به مراتب كمتر از حالت قالبهاي ستونهاي چند ضلعي در نظر مي‌گيرند.

امروزه در ايران، به علت كمبود و گراني چوب، ساختن و استفاده از قالبهاي فلزي براي ستونهاي بتني رايج شده است. اين قالب كه به دفعات نسبتاً زيادي مي‌توان به كار برد و از ورق‌هاي فلزي با پشت‌بندهايي از نبشي ساخته مي‌شوند وزن نسبتاً زيادي داشته و جابجايي آنها دشوارتر از قالبهاي چوبي نظيرشان است.

نكات عمومي در ساختن قالبها :

در ساختن قالب اجزاء مختلف بتني نكات زير را بايد رعايت كرد:

1ـ صفحات و اندازه قالبها بايد به اندازه كافي به هم چسبيده و متصل شوند تا از خارج شدن شيره بتن، كه باعث ايجاد حفره‌هايي در سطح بتن مي‌شود، كرموشدن بتن، جلوگيري گردد.

2ـ قبل از بتن‌ريزي قالبها را بايد در كليه جهات عمودي و افقي، كنترل نمود و از استحكام پشت‌بندها، دستكها و تيرهاي نگهدارنده قالب مطمئن گرديد.

3ـ در موقع بتن‌ريزي قالبها را بايد پيوسته كنترل كرد و در صورت لزوم آنها را تنظيم و يا تقويت كرد.

4ـ قبل از بتن‌ريزي كليه قسمتهاي داخلي قالب را بايد كنترل نمود و آن را از هر گونه اشياء اضافي، نظير خرده‌هاي چوب پاك كرد.

5ـ اگر ارتفاع بتن‌ريزي بيش از 5/1 متر باشد بايد از وسائلي نظير ناودانهاي فلزي و يا لوله‌هاي لاستيكي استفاده كرد تا از جدا شدن دانه‌هاي شن و ماسه و دوغاب سيمان از هم جلوگيري شود.

6ـ در موقع ويبره كردن بتن بايد انتهاي ويبراتور تا حد پايين بتن پايين برد و حتي بتن ريخته شده قبلي را تا حداكثر 20 سانتيمتر ويبره كرد. بايد توجه داشت كه ويبره كردن بتن ريخته شده قبلي، بخصوص اگر بتن نسبتاً سخت شده باشد، ممكن است باعث باز شدن و شكستگي قالب، به خصوص در مورد ديوارها و بتنها شود. يادآوري مي‌شود كه ويبره كردن بتن ريخته شده قبلي در صورتي كه بتن به حالت پلاستيكي درآيد براي بتن ضرري نخواهد داشت.

7ـ موقعي كه بتن‌ريزي با پمپ و از ته قالب انجام مي‌شود بايد توجه داشت كه پر كردن قالب از بتن با سرعت زياد صورت گيرد تا از سخت شدن آن قبل از پر شدن قالب جلوگيري شود. در صورتي كه قدرت پمپ و ميزان بتن‌ريزي به اندازه‌اي كم باشد كه بتن شروع به گرفتن كند فشار زيادي به سطوح داخلي قالب وارد آمده و ممكن است باعث باز شدن و يا شكستگي مي شود.

http://engineercivil.mihanblog.com

 

جزئيات نحوه صدور پروانه ساختماني و پايان كار در شهر تهران

جزئيات نحوه صدور پروانه ساختماني و پايان كار در شهر تهران

اخذ پروانه ساختماني اولين قدم در راه ساخت يك ساختمان به حساب مي آيد:.

    از آنجا كه متقاضيان ساخت واحد مسكوني براي صدور پروانه ساختماني بايد مراحل زيادي را همراه با تهيه مدارك لازم طي كنند، شناخت و مرور كلي اين مراحل مي تواند افراد را در پشت سر گذاشتن هرچه سريع تر اين مرحله مقدماتي كمك كند.

 از اين رو در اين گزارش جزئيات نحوه صدور پروانه ساختماني و همچنين نحوه صدور پايان كار در گفت و گو با مهندس زهرا چگيني رييس بخش صدور پروانه ساختماني منطقه 5 شهرداري تهران تشريح شده است.
    مراحل زير براي صدور پروانه ساختماني در همه مناطق شهري تهران لازم است، رعايت شود.
    در اولين مراحل صدور پروانه ساختماني در ابتداي امر مالك با در دست داشتن اصل و تصوير سند مالكيت، اصل و تصوير شناسنامه مالك و فيش پرداخت عوارض نوسازي، درخواست خود را كتبا به شهرداري تهران بايد ارائه دهد و سپس مشخص كند كه آيا درخواست پروانه ساختماني براي دريافت گواهي عدم خلاف يا پايان كار است.
    پس از اين مرحله زمين يا ملك توسط شهرداري بازديد مي شود و سپس كروكي وضع موجود و گزارش آن به طرح تفصيلي شهرداري همان منطقه ارسال مي شود. البته طرح تفصيلي جامع تهران به تازگي تهيه شده كه در آن تعداد طبقات، ميزان تراكم در هر منطقه و بافت فرسوده و كاربري هاي مختلف آن مشخص شده است كه تا اين لحظه هنوز به شهرداري ابلاغ نشده است.

  پس از اين مرحله در شهرداري بررسي مي شود كه آيا مكان موردنظر براي ساخت با پروژه هاي عمراني منطقه برخورد دارد يا خير. در همين حال بايد مشخص شود كه تراكم آن چه ميزان است و پس از آن اصلاحي اش مشخص مي شود.

 پس از اين مرحله به قسمت بروكف مي رود و آنجا مورد قضاوت و اظهارنظر كارشناسان قرار مي گيرد و پس از اين مرحله به مالك دستور تهيه نقشه داده مي شود.

بعد از اين مرحله، مالك نقشه معماري مورد درخواست خود را با امضاي مهندس معمار و برگه معماري به شهرداري ارائه مي دهد كه اگر نقشه اشكالي نداشته باشد به تاييد مي رسد و فيش پرداخت عوارض از سوي شهرداري به مالك ارائه مي شود.
    بعد از اين مرحله مالك بايد نقشه هاي تاسيساتي، سازه، برق، مكانيك، آزمايش مكانيك خاك، برگه مهندس ناظر محاسب، تاسيسات و فيش هاي پرداخت عوارض، يا مفاصاحساب اداره درآمد را ارائه كند كه پس از اين مرحله پيش نويس پروانه تهيه و رييس صدور پروانه، معاون شهرسازي و شهرداري منطقه پرونده را تاييد مي كنند و سپس پروانه صادر مي شود. البته قابل ذكر است جهت دريافت پروانه ساختماني حضور مهندس ناظر با مهر در دبيرخانه شهرسازي الزامي است.
    در صورتي كه ملك داراي تخلف ساختماني باشد پس از بازديد به بخش تعيين خلاف ارجاع داده مي شود و در آنجا نوع خلاف سازه مشخص مي شود كه در اين صورت قابل طرح در كميسيون داخلي يا كميسيون ماده 100 است.
    كميسيون ماده 100 دادگاهي است كه متشكل از يك نماينده از وزارت كشور، كارشناس شهرداري و يك قاضي كه براساس ماده 100 قانون شهرداري مالكين اراضي و املاك واقع در محدوده شهر يا حريم آن بايد قبل از هر اقدام عمراني يا تفكيك اراضي و شروع ساختمان سازي از شهرداري پروانه اخذ كنند كه در اين راستا شهرداري مي تواند از عمليات ساختماني ساختمان هاي بدون پروانه يا مخالف مفاد پروانه به وسيله ماموران خود اعم از اين كه ساختمان در زمين محصور يا غيرمحصور واقع باشد، جلوگيري كند. در همين حال برخي از پرونده هاي داراي خلاف به كميسيون داخلي ارجاع مي شود كه در آن كميسيون توسط اعضاي آن اعلام عوارض مي كند و كميسيون ماده 100 يا كميسيون داخلي پس از بررسي معمولابا توجه به نوع خلاف، يا جريمه مي كند يا راي تخريب يا اعاده به وضعيت قبلي (رفع خلاف) را صادر مي كند. پس از اين مرحله توسط قسمت محاسبات مبلغ جرائم و عوارض محاسبه و به مالك اعلام مي شود و مالك پس از پرداخت عوارض و ارائه گزارش به مهندس ناظر، پيش نويس عدم خلاف تهيه و تاييدات آن توسط رييس بازرس فني، معاون شهرسازي، معماري و شهرداري انجام مي گيرد و توسط دبيرخانه به مالك ارائه مي شود.
    اگر كل زيربنا بالاي سه هزار متر مربع باشد فقط نقشه هاي فاز يك را شهرداري تاييد مي كند و مابقي نقشه ها به سازمان نظام مهندسي ارسال مي شود و ناظر هم از طريق سامانه كامپيوتري و از طرف سازمان نظام مهندسي به مالكان معرفي مي شود.
    هر ساختمان بالاي سه هزار متر مربع بايد حتما يك مجري طرح و4ناظر داشته باشد كه معمولاناظر معمار، سازه، مكانيك، برق با هماهنگي هم، يك نفر را به عنوان ناظر هماهنگ كننده معرفي مي كنند كه گزارشات مرحله ساختماني را ناظر هماهنگ كننده به شهرداري و سازمان نظام مهندسي تحويل مي دهد.
    وي افزود: از تاريخ 1/10/86 نقشه همه زمين هاي بالاي سه هزار مترمربع، از 1/4/87 زمين هاي بالاي 2500 متر مربع، از 1/7/87 زمين هاي بالاي 2000 هزار مترمربع، از 1/10/87، زمين هاي بالاي 1500 مترمربع، از 1/1/88 زمين هاي بالاي 1000متر مربع از 1/4/88 وزمين هاي بالاي 500متر مربع از 1/7/88 نيز به سازمان نظام مهندسي ارسال مي شود تا به تاييد آن سازمان برسد. همچنين صدور پروانه هاي ساختماني براي ساختمان هاي 6طبقه نياز به استعلام از سازمان آتش نشاني دارد.
    پايانكار ساختمان
    چگيني در ادامه درخصوص مراحل صدور پايانكار ساختمان گفت براي دريافت صدور پايانكار ساختمان ابتدا تشكيل پرونده لازم است كه مدارك آن شامل اصل و تصوير سند، اصل شناسنامه، پرداخت فيش عوارض نوسازي سال جاري و حضور مالك يا مالكان يا وكيل قانوني با وكالت نامه معتبر و گزارش روز مرحله اي توسط مهندس ناظر است كه پس از اين مرحله وارد كردن گزارش بازديد مهندس ناظر ضروري است و معمولاوضع موجود ساختمان دقيقا با ميزان تخلفات گزارش مي شود و كروكي ملك ترسيم مي شود، و پس از آن به قسمت بروكف كه پيش از اين به آن اشاره شد، مي رود. چگيني افزود: سپس مرحله تعيين خلاف است كه اگر ملك ساختماني خلاف نداشته باشد به قسمت محاسبات مي رود كه اين قسمت شامل پرداخت فيش عوارض، گزارش ناظر در مرحله اتمام و برگ اتمام بنا است كه برگ اتمام بنا شامل پيش نويس پايانكار و تاييدات رييس بازرسي است. وي خاطرنشان كرد اما اگر ملك داراي تخلف ساختماني باشد يا در كميسيون داخلي و در كميسيون هاي ماده 100بررسي مي شود. چگيني خاطرنشان كرد پس از آن تاييدات رييس بازرسي، معاون شهرسازي و شهرداري صادر و به دبيرخانه شهرداري منطقه تسليم مي شود.
    پايان كار آپارتمان
    وي در ادامه در مورد مراحل صدور پايان كار براي آپارتمان گفت: ابتدا تهيه مدارك لازم كه شامل اصل و تصوير سند، اصل و تصوير شناسنامه و فيش پرداخت عوارض نوسازي و ارائه تصوير پايان كار ملكي كه با حضور مالك يا مالكان يا وكيل قانوني با وكالت نامه معتبر است، ضروري است و پس از آن مثل مراحل قبلي مراحلي شامل تشكيل پرونده، بازديد توسط شهرداري، طرح تفضيلي و بروكف، محاسبات و پيش نويس و تاييدات رييس بازرسي فني، معاون شهرسازي و شهرداري بايد طي شود. وي خاطرنشان كرد: البته بايد دقت شود مهلت گواهي پايانكار نامحدود است، لذا در زمان تحويل چنانچه داراي اشكال يا مغايرت باشد به واحد نظارت فني اعلام مي شود تا رفع اشكال و سپس صادر شود.
    وي افزود: خانواده هاي معظم شهدا و جانبازان و آزادگان جهت انجام امور مربوط به شهرسازي مي توانند به نماينده ويژه مستقر در آن واحد مراجعه كنند. چگيني خاطرنشان كرد: خانواده هاي معظم شهدا، جانبازان و آزادگان از تخفيف عوارض صدور پروانه، بابت هر واحد مسكوني برخوردار هستند. وي افزود: به خانواده هاي شهدا بابت يك واحد مسكوني 70درصد تخفيف، به جانبازان به نسبت از كارافتادگي شان و همچنين به آزادگان به نسبت سال هاي اسارت، تخفيف عوارض صدور پروانه تعلق مي گيرد.